Bilgisayar desteği olmayan bir sistemde tomrukta fire oranı %35 hatta kimi durumlarda %40 kadar çıkabilirken iyimser rakamlarla %25’te kalmaktadır ama bilgisayar destekli bir bıçkı operatöründe fire oranları maksimum %20’yi geçmemektedir. Ağaç işlerken gerek doğaya saygı gerekse hammadeden en iyi şekilde yararlanmak anlamında buda belirgin ve önemli bir faktördür.

     AĞAÇ VE ORMAN ÜRÜNLERİNE İLİŞKİN AZAMİ FİRE ORANLARI        
          ----------------------------------------------------        
       * 1 m3. kerestenin masif panel levha durumuna gelene kadar     
vereceği fire ve zayiat oranları:                                     
                                           Ağaç  Cinsleri             
                         ---------------------------------------------
                         Kayın     Meşe     Tropik Ağaçlar   Çam/Ladin
                         -----   --------   --------------   ---------
Kurutma                   % 2     % 2          % 2             % 2    
Yüzey Temizleme           % 8     % 8          % 8             % 8    
Dilimleme                 % 7     % 7          % 7             % 5    
Kusur Giderme             % 10    % 20         % 5             % 9    
Kenar Silme               % 12    % 12         % 12            % 10   
Diş Açma                  % 7     % 7          % 5             % 5    
Presleme                  % 0     % 0          % 0             % 0    
Ebatlama                  % 2     % 2          % 2             % 2    
Zımpara                   % 8     % 8          % 8             % 8    
                         -----   --------   --------------   ---------
Toplam Zayiat             % 56     % 68         % 49            % 49  
Olması Gereken Ortalama                                               
Zayiat Aralığı          % 50-56   % 70-86      % 49-50         % 49-50
(20.09.2007/1332 YKK)                                                 

TOMRUKTAN KAPLAMA ÜRETİMİ

                       -------------------------                      
       * Tomruk Kaplama (1 m3.) kaplama esnasında oluşan zayiatların  
oranları; imal edilen kaplama levhaların kurutulması esnasında su kay-
bından dolayı radyal yönde % 5-11 arasında küçülme, teyet yönde % 8-15
oranında daralma olmaktadır. Böylece 1 m3. tomrukta ortalama % 15 ile 
% 25 arasında görülmeyen zayiat oluşmaktadır. İşlenen ağaçların cins, 
çap, kalite, yetişme yeri, büyüme şartları, kesim zamanı, hava şartla-
rı gibi gözle görülmeyen budak, hare, freze, soğan, mantar, çürük gibi
kusurlardan dolayı imalat esnasında oluşan çöp her 1 m3. tomruk için  
% 14 ile % 40 arasındadır. Tranş makinelarında kalan ve kaplamaların  
istiflenmesinde kullanılan öz parçaları 1 m3.'te % 5-10 oranındadır.  
         Ağaç cinslerine göre üretim esnasında 1 m3. tomrukta oluşan  
fire ve zayiat oranları (Genel olarak kaplama kalınlığı 0,6 mm.kabul  
edilmiştir.):                                                         
- Kayın Tomruk                  % 67-55 fire ile 550-750 m2. kaplama  
- Rus Kayın Tomruk              % 67-61   "   "  550-650 m2.    "     
- Meşe Tomruk                   % 73-55   "   "  450-750 m2.    "     
- Rus Meşe Tomruk               % 70-55   "   "  500-750 m2.    "     
- Ceviz Tomruk                  % 70-58   "   "  500-700 m2.    "     
- Rus Ceviz Tomruk              % 70-58   "   "  500-700 m2.    "     
- Dışbudak Tomruk               % 70-58   "   "  500-700 m2.    "     
- Rus Dışbudak Tomruk           % 70-58   "   "  500-700 m2.    "     
- Akçaağaç Tomruk               % 67-61   "   "  550-650 m2.    "     
- Rus Akçaağaç Tomruk           % 70-64   "   "  500-600 m2.    "     
- Armut Tomruk                  % 69-61   "   "  520-650 m2.    "     
- Rus Armut Tomruk              % 69-64   "   "  520-600 m2.    "     
- Kestane Tomruk                % 70-61   "   "  500-650 m2.    "     
- Rus Kestane Tomruk            % 70-58   "   "  500-700 m2.    "     
- Kiraz Tomruk                  % 69-61   "   "  520-650 m2.    "     
- Rus Kiraz Tomruk              % 69-64   "   "  520-600 m2.    "     
- Kavak Tomruk                  % 70-64   "   "  500-600 m2.    "     
- Rus Kavak Tomruk              % 73-67   "   "  450-550 m2.    "     
- Ihlamur Tomruk                % 70-67   "   "  500-560 m2.    "     
- Rus Ihlamur Tomruk            % 69-67   "   "  520-560 m2.    "     
- Sapelli Tomruk                % 61-49   "   "  650-850 m2.    "     
- Acaju   Tomruk                % 58-49   "   "  700-850 m2.    "     
- Sipo Tomruk                   % 58-52   "   "  700-800 m2.    "     
- Gül Tomruk                    % 58-49   "   "  700-850 m2.    "     
- Oküma Tomruk                  % 58-49   "   "  700-850 m2.    "     
- Ozigo Tomruk                  % 58-49   "   "  700-850 m2.    "     
- Ayous Tomruk                  % 58-49   "   "  700-850 m2.    "     
- Duka Tomruk                   % 58-49   "   "  700-850 m2.    "     
- Muabi Tomruk                  % 58-49   "   "  700-850 m2.    "     
- Angorgür Tomruk               % 73-61   "   "  450-650 m2.    "     
- Avenge Tomruk                 % 76-61   "   "  400-650 m2.    "     
- Amegre Tomruk                 % 58-49   "   "  700-850 m2.    "     
- Andung Tomruk                 % 58-52   "   "  700-800 m2.    "     
- Kasippo Tomruk                % 61-55   "   "  650-750 m2.    "     
- Movingi Tomruk                % 58-49   "   "  700-850 m2.    "     
- Belli Tomruk                  % 64-58   "   "  600-700 m2.    "     
- Kavak Kök                     % 82-70   "   "  300-500 m2.    "     
- Rus Kavak Kök                 % 76-70   "   "  400-500 m2.    "     
- Rus Ceviz Kök                 % 76-67   "   "  400-550 m2.    "     
(06.04.2006/57 YK)                                                    



















 TOMRUKTAN KERESTE ÜRETİMİ                      

  Yumuşak Ağaçtan Fire Oranları:                               
   Çam-Köknar                  Fire %                                 
----------------             ----------                               
Kurutma Payı                   8-12                                   
Testere Talaşı                10-14                                   
Odun                           6-8                                    
Kapak Tahtası                  6-8                                    
Çıta                           2-3                                    
Iskarta Mal-Çürük              1-2                                    
         Sert Ağaçtan Fire Oranları:                                  
   A) Kayın-Ihlamur            Fire %                                 
--------------------         ----------                               
Kurutma Payı                  12-15                                   
Testere Talaşı                 8-12                                   
Odun                          12-15                                   
Kapak Tahtası                  4-6                                    
Çıta                           1-2                                    
Iskarta Mal-Çürük              4-6                                    
   B) Meşe-Kiraz-Dişbudak      Fire %                                 
---------------------------  ----------                               
Kurutma Payı                   8-10                                   
Testere Talaşı                 8-12                                   
Odun                          12-16                                   
Kapak Tahtası                  4-6                                    
Çıta                           1-2                                    
Iskarta Mal-Çürük              5-7                                    
   C) Tropik Ağaçlar                                                  
(İroko-Sapelli-Akuju-Tiama-Limba)  Fire %                             
--------------------------------- --------                            
Kurutma Payı                        6-12                              
Testere Talaşı                      8-12                              
Odun                                8-12                              
Kapak Tahtası                       8-10                              
Çıta                                1-2                               
Iskarta Mal-Çürük                   2-5                               
Not: Yukarıda belirtilen fire farklılıkları; kurutma payındaki farklı-
     lıklar ağacın lif yapısına göre (yumuşaklık, sertlik)            
     Testere talaşındaki farklılıklar mamulün ebatlarına göre (kalın- 
     lık, incelik)                                                    
     Odun, kapak tahtası ve ıskarta maldaki farklılıklar tomruğun     
     kalitesine, çapına bağlı olarak değişirler.                      
         Kereste zayiat firesine amil olan başlıca sebepler:          
- Aktarmalarda Fire:                                                  
  ------------------                                                  
  Menşeinden müşteriye intikal edinceye kadar keresteler bir çok      
aktarma ameliyesine maruzdur. Bunların neticesi olarak kaybolma,      
kırılma gibi sebeplerle % 4 kadar fire verir.                         
  İzahı:                                                              
  ------                                                              
- Kereste fabrikalarından nakil vasıtalarının bulunduğu mahallere     
  (mahreç istasyon ve iskeleler gibi) naklinde,                       
- Buralardan gemi ve trenlere tahmilinde,                             
- Gemilerden vinçle ve trenlerden mavna veya kara vasıtalarına akta-  
  rılmalarında,                                                       
- Bu vasıtalardan kereste mağazalarına nakliyelerinde,                
- Vasıtaların istalyaya girmemesi için mağazalarda evvel iğreti olarak
  konan kerestelerin bilahare çeşitlerine istif edilmesinde,          
- Ekseriye yaş olarak istife girmiş kerestelerin kurutulmak için      
  isgara edilip tekrar istife alınmasında,                            
- Nihayet müşterilerin vasıtalarına yüklenmesinde,                    
         Mamul kereste ticaretinde, toptancı firesi % 5, perakendeci  
firesi de % 8'dir.                                                    
         Koltuk, kanape, divan ve iskemle iskeletlerinin imalinde kul-
lanılan kerestenin cins ve kalitesine göre % 25 ila % 50 arasında,    
mobilya (büfe, yemek masası, gardırop, sehpa ve şifonyer) imalinde    
yine kullanılan kerestenin cins ve kalitesine göre % 20 ila % 40 ara- 
sında fire ve zayiat vermesi normaldir.(06.04.2006/57 YK)